Alhill42, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia CommonsNa Kaszubach ciepły i radosny okres bożonarodzeniowy zwie się Gòdë. Nazwa ta najprawdopodobniej pochodzi jeszcze z czasów przedchrześcijańskich. "Szczodre Gody" to u Słowian okres celebrujący przesilenie zimowe.

Gwiôzdór, gwiżdż ë paneszczi

Na prawie całym świecie prezenty roznosi święty Mikołaj. W naszym regionie rozdaje je Gwiazdor. Dawniej na Kaszubach Gwiazdor był ubrany w futrzaną kapotę i słomianą czapkę. Pochodzenie Gwiazdora nie jest pewne. Jedna teoria mówi, że jest on nawiązaniem do trzech króli, inna natomiast łączy go z postacią dawnego boga pogańskiego Welesa, mimo tego święta bez tej postaci nie są takie same. Zanim dzieci dostały prezenty, pod oknami chodził gwiżdż, który sprawdzał czy dzieci są grzeczne i zasługują na podarunek od gwiazdora.

Gwiazdor jednak często nie był samotny. Towarzyszyły mu Paneszki, czyli grupa przebierańców, wśród których byli: Diabeł, koń, bocian, anioł, Gwiazdor, gwiazdka i wiele innych postaci. Najpierw przychodziły paneszki zapowiadające przyjście Gwiazdora. Następnie Gwiazdor rozdający prezenty bądź rózgi. Na końcu wchodziła reszta paneszek. Oczywiście obyczaje związane z paneszkami i Gwiazdorem mogły się różnić w różnych częściach Kaszub, lecz z reguły były bardzo podobne.

Świąteczne jedzenie-swiąteczny jestk

Dawno temu, w czasach, których nie pamiętamy, wieczerza była skromna, jadano głównie ryby i brzadową zupã (owocowa zupa). Kaszubi mieli też zwyczaj, aby zostawiać pusty talerz dla dusz swoich przodków. Warto wspomnieć także o posiłku, którego tradycja sięga nawet stu lat, są to kaszubskie kolbosy, które swoją kolebkę mają w Jastarni. Kolbosy to kiełbasa, którą całą rodzina przygotowuje w czasie rozpoczęcia adwentu. Kultywują one jedność oraz domową wspólnotę. Przysmak ten jednak może zostać zjedzony dopiero po wigilijnej mszy - pasterce. Po powrocie z kościoła domownicy delektują się smakiem jedynej w swoim rodzaju kaszubskiej tradycji, spożywając pierwszy mięsny posiłek podczas Świąt Bożego Narodzenia.

Jednak kolbosy to tylko część, chyba najbardziej znanej wigilijnej tradycji - mianowicie 12 potraw na stole. Nieodłącznym elementem tego tuzinu są między innymi karp - podawany w różnej postaci, bigos, pierogi z kapustą i grzybami, ryba po grecku, barszcz z uszkami, zupa grzybowa oraz kompot z suszonych owoców. Takie dania stwarzają magiczny klimat najuroczystszej kolacji w ciągu roku. Nadając jej uroczysty i świąteczny charakter.

Choinka - gòdné drzewko

Choinka była istotna dla kaszubskich świąt, ponieważ bogato udekorowane drzewko miało przynieść ludziom dostatek i pomyślność w nowym roku. Tradycją jest dekorowanie danki (choinki) 24 grudnia w dzień wigilii. Bożonarodzeniowe drzewko za dawnych czasów przyozdabiane było przez ozdoby wykonane z bibuły, złotek czy orzechów. W dzisiejszych czasach tamtejsze zwyczaje zostały zachowane, lecz nie są już tak często praktykowane , a jakże piękna i prosta to rzecz, która może wprowadzić do naszych domów rodzinną i kaszubską atmosferę.

Na koniec chcielibyśmy życzyć wszystkim czytającym wesołych i spokojnych świąt Bożego Narodzenia spędzonych w miłej i rodzinnej atmosferze oraz upragnionych prezentów od Gwiazdora.

                                                                                                                            Tabasko wraz z zespołem